Chaber bławatek
Chaber bławatek | Gatunek leczniczy |
Chabry bławatki jako chwasty polne Chaber bławatek (Centaurea cyanus
L.
1753) – gatunek rośliny zielnej z
rodziny
astrowatych
. Nazwy ludowe: białasy, głowacz, jasieniec, kardy, kwiatek wołoszek, macoszka, modrak, modrzeńczyk, wasilek, wawer. Występuje w
Europie
oraz na Syberii Zachodniej[2]. W Polsce pospolity
chwast
polny,
archeofit
[3]. Morfologia- Pokrój
- Roślina zielna, słabo ulistniona, tworzy łany, osiąga
wysokość
30–90 cm.
-
Łodyga
- Cienka, prosta, lekko żeberkowana, pajęczynowato owłosiona, rozgałęziona.
-
Liście
- Ułożone
skrętolegle
, najczęściej równowąskolancetowate, szarozielone, szerokości 2–5 mm. Dolne na ogonkach, z pojedynczymi, małymi ząbkami lub pierzastodzielne z 2–3 łatkami. Górne niepodzielone, siedzące.
-
Kwiaty
- Kwiaty tylko
rurkowate
. Pojedyncze
koszyczki
kwiatowe o średnicy 2-3 cm wyrastają na szczytach pędów z łuskowatej, podłużnej
okrywy
. Przyczepki listków okrywy brzegiem piłkowanoząbkowane lub orzęsione.
Korona
o 5 rurkowato zrośniętych płatkach o barwie ciemnobłękitnej,
czerwonej
, różowej lub
białej
. Kwiaty brzeżne większe, 5
pręcików
,
słupek
dolny, złożony z 2
owocolistków
. Okres kwitnienia od
maja
do
września
.
-
Owoce
-
Niełupki
.
Biologia i ekologia- 'Blue Boy' – pełne, szafirowoniebieskie koszyczki.
- 'Jubilee Gem' – pełne, niebieskie koszyczki, karłowe (wysokość 35-40cm).
- 'Polka Dot' – karłowe, pełnokwiatowe, szeroka gama barw.
- 'Red Boy' – pełne, czerwone koszyczki.
- 'Rosa Ball' – pełne, różowe koszyczki.
- 'Weisser Ball' – pełne, białe koszyczki
Zastosowanie-
Roślina lecznicza
-
Surowiec zielarski
: kwiat bławatka bez kielicha (Flos Cyani sine calicis, Flos Cyani). Zawiera antocyjanidyny,
flawonoidy
, sole mineralne (w tym dużo
manganu
), cychorynę, centaurynę[5].
- Działanie: moczopędne, żółciopędne i przeciwzapalne. Ze względu na bardzo łagodne działanie przeciwzapalne stosowany przy zapaleniu spojówek i w
pediatrii
.
Napar
z kwiatów zalecany jest przy chorobach
nerek
, stanach zapalnych kłębków i miedniczek nerkowych, przy
niewydolności krążenia
i w kamicy nerkowej. Zewnętrznie stosuje się go przy trudno gojących się ranach i owrzodzeniach[5].
- Zbiór i suszenie: kwiat zbierać w słoneczny dzień, rano, po obeschnięciu rosy. Zbiera się płatki, wyrywając je z
koszyczka
. Zebrane kwiaty należy suszyć bardzo szybko w zacienionym i silnym przewiewie, aby nie zblakły, gdyż wówczas tracą własności lecznicze. Susz szczelnie zamknąć i przechowywać w ciemności.
-
Roślina ozdobna
– stosowana na kwiat cięty i rabaty.
-
Barwnik
– w czasach, gdy nieznane były sztuczne
barwniki
, z płatków brzeżnych bławatka wytwarzano
niebieską
farbę w połączeniu z
ałunem
, która doskonale barwiła
wełnę
. Sam
sok
barwi
papier
i przetwory spożywcze na niebiesko.
-
Roślina miododajna
- Roślina kosmetyczna: używany przy
łupieżu
i grzybicy skóry głowy. Idealnie nadaje się do pielęgnacji
włosów
.
Uprawa- Uprawia się przede wszystkim odmiany pełne – wszystkie
kwiaty
mają dużą i rurkowatą koronę koloru
białego
, różowego,
purpurowego
i
niebieskiego
.
- Sposób uprawy: termin
siewu
przypada na
marzec
–
kwiecień
, w rozstawie 20–30 cm. Ilość nasion na 1000 roślin: 2–3 g. Rośliny kwitną po około 10 tygodniach od siewu.
Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
- ↑
Germplasm Resources Information Network (GRIN)
. [dostęp 2010-05-05].
- ↑ 3,0 3,1 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ 5,0 5,1 Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989. .
Inne hasła zawierające informacje o "Chaber bławatek":
Polska Czerwona Księga Roślin
...
Złotnik
...
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
...
Ojcowski Park Narodowy
...
Astrowe
AstroweChaber bławatek
Chaber bławatek
Systematyka
Domena
:
eukarionty
Królestwo
:
rośliny
Klad
:
rośliny naczyniowe
Klad
:
rośliny nasienne
Klasa
:
okrytonasienne
Klad
:klad astrowych
Nazwa systematyczna
Asteridae Takht.Sist.Filog.Cvetk.Rast.:144 1967Astrowe – grupa roślin, ...
Bieszczady Zachodnie
...
Murawa kserotermiczna
...
Gatunek synantropijny
oknówka
karaluch
(zobacz też
karaczany
)
kątnik domowy
kuna domowa
mucha domowa
dydelf wirginijski
mysz domowa
sierpówka
(synogarlica turecka)
szczur wędrowny
tchórz
wróbel zwyczajny
Chaber bławatek
żółtlica drobnokwiatowa
Zobacz też
hemerobia
klasyfikacja roślin synantropijnych
mutualizm
komensalizm
pasożytnictwo
synurbizacja
...
Rośliny owadopylne
...
Antocyjany
kwiatów na różne kolory. Na przykład cyjanidyna nadaje
róży
kolor czerwony zaś
Chaber bławatek
otrzymuje barwę niebieską.Cyjanidyna połączona z różnymi
cukrami
występuje też m.in. ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Chaber bławatek":
Procenty i promile (plansza 12)
...
Rośliny użytkowe (plansza 18)
le height=380 width=770 >
Charakterystyka roślin segetalnych
Chaber bławatek
Roślina jednoroczna. Rośnie na polach uprawnych wśród zbóż i na nieużytkach. ...
Procenty i promile (plansza 12)
...
|